POWSTANIE WIELKOPOLSKIE 1918-1919

POWSTANIE WIELKOPOLSKIE 1918-1919

POWSTANIE WIELKOPOLSKIE 1918-1919

W tym roku obchodzimy 102 rocznicę wybuchu powstania wielkopolskiego, które zakończyło się sukcesem dla Wielkopolan. Zwycięstwo zostało osiągnięte dzięki wyrzeczeniom i ofiarności Wielkopolan, którzy ponosili koszty związane z utrzymaniem i wyposażeniem powstańczej armii. Patriotyzm, odwaga i głębokie poczucie obowiązku wobec odradzającej się ojczyzny przypieczętowało przyłączenie ziem Wielkiego Księstwa Poznańskiego do II Rzeczpospolitej.

Pomimo faktu, iż powiat turecki z racji swej przynależności do zaboru rosyjskiego nie był terenem objętym powstańczymi walkami, synowie ziemi tureckiej nie pozostali głusi na wydarzenia dziejące się w sercu Wielkopolski. Spośród ochotników z naszego powiatu, kilku odznaczyło się w walkach z niemieckim zaborcą, za co zostali odznaczeni Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym. W tym miejscu pragniemy oddać cześć ich pamięci, zdając sobie sprawę, iż lista ta może być niepełna.

¨  Bukowski Stanisław  ¨

¨  Filipczak Stefan  ¨

¨  Kolenda Władysław  ¨

¨  Krysiak Bolesław  ¨

¨  Skała Franciszek  ¨

Pragnąc włączyć się w obchody 102 rocznicy wybuchu powstania wielkopolskiego Kamil Korycki i Vladyslav Shults upamiętnili graficznie tamte wydarzenia, a nastrój tamtych dni poetycko odmalowała Dorota Wawrzyniak. Nauczyciele historii ZSR w Kaczkach Średnich zapraszają z kolei uczniów do zapoznania się z podstawowymi wydarzeniami i faktami dotyczącymi powstania wielkopolskiego.

,,Droga ku wolności”
Wraca z wojny żołnierz stroskany,
Łzami cały zalany.
Jego serce ciągle krwawi,
A ból w gardle dławi.

I słucha słów Paderewskiego,
Pragnie wolności ludu Wielkopolskiego.
Dudnią na bruku wrogie buciory,
Wróg niszczy kolor biało-czerwony.

Płacze jego żołnierska dusza,
I znów na bój krwawy rusza.
Choć on żołnierz ubogi,
Nie straszne mu armaty i lud wrogi.

Grzmią wrogie armaty,
Wybuchają wszędzie armaty.
Nad głowami kule świszczą,
Ale polskości i tak nie zniszczą.

Wielu powstańców leży pod brzozami,
Z mchu i liści ma grób usłany.
Wielu oddało swe życie,
Za wolność o której marzyli skrycie.

Wybuch powstania

26 grudnia 1918 do Poznania przybył Ignacy Jan Paderewski, światowej sławy pianista i orędownik sprawy polskiej na arenie międzynarodowej. Jego przybycie wywołało wybuch ogromnej radości wśród Polaków, która przerodziła się w manifestację patriotyczną.

Zaniepokojeni obrotem spraw Niemcy, postanowili następnego dnia zorganizować przemarsz oddziałów wojskowych przez miasto w trakcie, którego zrywano flagi polskie i państw Ententy, dając tym samym impuls do wybuchu powstania.  Obraz Leona Prauzińskiego przedstawia zwycięski szturm powstańców na Prezydium Policji i śmierć Franciszka Ratajczaka – pierwszej ofiary powstania po stronie polskiej.

Rota przysięgi wojsk powstańczych

W obliczu Boga Wszechmogącego w Trójcy Świętej Jedynego ślubuję, że Polsce, Ojczyźnie mojej i sprawie całego Narodu Polskiego, zawsze i wszędzie służyć będę, że kraju ojczystego i dobra narodowego do ostatniej kropli krwi bronić będę, że Komisariatowi Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu, dowódcom i przełożonym swoim, mianowanym przez tenże Komisariat zawsze i wszędzie posłusznym będę, że w ogóle tak się zachowywać będę, jak to przystoi na mężnego i prawego żołnierza Polaka, że po zjednoczeniu Polski złożę przysięgę żołnierską, ustanowioną przez polską zwierzchność państwową.

Przebieg powstania

Pierwszym naczelnym dowódcą powstania wielkopolskiego został Stanisław Taczak. W momencie objęcia dowództwa został automatycznie awansowany ze stopnia kapitana na majora. Swoją wojskową karierę zakończył w stopniu generała broni.

 

 

 

 

 

 

 

 

Obszar, na którym toczyły się walki w trakcie powstania wielkopolskiego.

6 stycznia 1919 r. stoczono zwycięską bitwę o Ławicę, która zakończyła wyzwalanie Poznania.

 

 

 

 

Po bitwie o Ławicę w polskich rękach znalazły się niemieckie samoloty bojowe i sprzęt lotniczy o łącznej wartości ok. 160 mln marek niemieckich, co stanowi największy łup wojenny w całej historii wojska polskiego.

Z rozkazu Józefa Piłsudskiego, 16 stycznia 1919 roku dowództwo nad powstaniem objął gen. Józef Dowbor-Muśnicki.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Zakończenie walk

Powstanie zakończyło się na mocy podpisanego 16 lutego 1919 rozejmu w Trewirze, który objął również Wielkopolskę.

W wyniku postanowień Traktatu Wersalskiego z 28 czerwca 1919 roku Wielkopolska została przyłączona do odradzającego się państwa polskiego, zwieńczając sukcesem wysiłki powstańców wielkopolskich. Do II Rzeczpospolitej zostały włączone świetnie rozwinięte gospodarczo ziemie, a co ważniejsze z wojskowego punktu widzenia w perspektywie zbliżającej się rozprawy z Armią Czerwoną, Wielkopolska dysponowała doskonale uzbrojoną i umundurowaną ponad 100 tysięczną armią z własnym lotnictwem.

Wielkopolski Krzyż Powstańczy

W celu uhonorowania zasług uczestników powstania wielkopolskiego dekretem Rady Państwa z 1 lutego 1957 ustanowiono Wielkopolski Krzyż Powstańczy. Odznaczenie było nadawane do roku 1999 osobom, które z bronią w ręku lub inny aktywny sposób uczestniczyły  w walkach przeciwko zaborcom niemieckim w powstaniu wielkopolskim. Łącznie nadano 22 461 odznaczeń.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Skip to content